ΚΕΦΑΛΑΣ ΝΙΚΟΣ
Παιδίατρος –Ενδοκρινολόγος
Επιστημονικός Συνεργάτης Διαβητολογικού Ιατρείου Παίδων “ΜΗΤΕΡΑ”
Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 είναι μια χρόνια πάθηση, που χαρακτηρίζεται από ολική έλλειψη ινσουλίνης, λόγω αυτοάνοσης καταστροφής των β-νησιδίων του Langerhans, στο πάγκρεας (τύπου 1), που παράγουν ινσουλίνη. Ανιχνεύονται αντισώματα κατά των β νησιδίων στο 80% των περιπτώσεων: αντί GAD, αντί ΙΑ, αντί ΙΑ2, αντί ICA.
Ο διαβήτης τύπου 1, καθώς είναι μια αυτοάνοση νόσος, φαίνεται ότι ακολουθεί τον αυξημένο επιπολασμό αυτών των νόσων. Επιπλέον, φαίνεται να εμφανίζεται και σε νεαρότερες ηλικίες (κάτω από την ηλικία των 6 ετών), όλο και περισσότερο, και χωρίς την ύπαρξη κάποιου οικογενειακού ιστορικού, στην πλειονότητα των περιπτώσεων. Δεν συσχετίζεται η εμφάνιση του με τη διενέργεια κάποιου εμβολίου. Εμφανίζεται συνήθως με συμπτώματα πολυουρίας, πολυδιψίας, πολυφαγίας, αδυναμίας, κοιλιακού άλγους.
Με την ανακοίνωση της διάγνωσης στον ασθενή και την οικογένεια του, υπάρχει, σχεδόν πάντα, ένα «πένθος» για το γεγονός αυτό. Κυρίως η οικογένεια του νεοδιαγνωσμένου πάσχοντα, ιδιαίτερα αν αυτό είναι μικρό παιδί, θεωρεί ότι έχει έρθει το «τέλος» για αυτό. Είναι στα χέρια των εκπαιδευτών και της οικογένειας, αυτό να ξεπεραστεί γρήγορα.
Η εκπαίδευση του ατόμου με διαβήτη και της οικογένειας του έχει αρκετά μεγάλη σημεία και περιλαμβάνει όλες τις θεματολογίες που σχετίζονται: διάφορες ινσουλίνες που κυκλοφορούν, νέου τύπου ινσουλίνες, υπογλυκαιμίες, υπεργλυκαιμίες, άσκηση, ασθένειες, διατροφή, τρόπος χορήγησης ινσουλίνης, μέτρηση σακχάρου αίματος, πρόγραμμα ημέρας του ατόμου με διαβήτη, ψυχολογία του ατόμου με διαβήτη, στόχοι για τον διαβήτη και τον ασθενή. Οι στόχοι αυτοί πρέπει να είναι ρεαλιστικοί, ανάλογα με την ηλικία του ασθενούς και το επίπεδο της οικογένειας, χωρίς να παραβλέπουμε έναν καλό έλεγχο. Για την καλύτερη και αρτιότερη εκπαίδευση, καθώς και για την επαφή με την οικογένεια, είναι απαραίτητη η παρουσία μιας ομάδας ειδικών: νοσηλεύτρια εκπαιδευμένη στον διαβήτη, διαιτολόγος, ψυχολόγος, σύλλογος πασχόντων και τελευταίος και σίγουρα όχι ο πιο σημαντικός, ο ιατρός. Το κάθε μέλος της ομάδας θα επικεντρώσει στο κομμάτι της θεραπείας που ξέρει καλύτερα. Η ομάδα αυτή θα πρέπει να επικοινωνεί μεταξύ της, ώστε να εκτιμηθούν τυχόν ιδιαιτερότητες του ασθενούς και της οικογένειας του.
Η ρύθμιση του σακχαρώδη διαβήτη, ανεξάρτητα ηλικίας και τύπου, είναι μια ισορροπία ανάμεσα σε φάρμακα (ινσουλίνη), διατροφή και φυσική δραστηριότητα, με στόχο να κρατήσουμε τα σάκχαρα αίματος στα επιθυμητά όρια για το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Αυτό ακριβώς φοβίζει τους γονείς των παιδιών με διαβήτη: θα δεχθούν εύκολα να κάνουν μετρήσεις και ενέσεις; Θα μπορούν να ελέγξουν την διατροφή τους και τη δραστηριότητα τους; Θα μπορούν να αντιληφθούν τις υπογλυκαιμίες; Θα μπορούν να αποφύγουν τις υπεργλυκαιμίες; Το γεγονός ότι τα παιδιά μπορεί να είναι μικρά είναι το πλεονέκτημα τους. Ο τρόπος συμπεριφοράς τους μπορεί να διαμορφωθεί και να διδαχθεί. Αν είναι έφηβοι, χρειάζονται ειλικρινή και ευθεία αντιμετώπιση, ώστε να πειστούν να συμπεριλάβουν τις ρουτίνες του διαβήτη στην καθημερινή ρουτίνα τους. Εδώ κομβικό ρόλο παίζουν οι γονείς και η ομάδα του διαβήτη. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι τα συστήματα χορήγησης ινσουλίνης (στυλό ή αντλίες) καθώς και οι τεχνολογίες ελέγχου σακχάρου με πολλά χρώματα, σχήματα και ελάχιστη ποσότητα αίματος (3 μl) ή και με σκαννάρισμα, είναι εξαιρετικά φιλικές σε παιδιά και η εξοικείωση τους με αυτά είναι θαυμαστή. Οι στερητικές δίαιτες του διαβήτη είναι πλέον παρελθόν. Σε συνδυασμό με τις νέες ινσουλίνες, μπορούμε να είμαστε πιο ευέλικτοι στο διατροφικό πρόγραμμα των παιδιών με διαβήτη, σχετικά με τις ποσότητες φαγητού και την ώρα του γεύματος. Όσο για τις υπογλυκαιμίες συχνός έλεγχος με τις νέες συσκευές συνεχούς καταγραφής σακχάρου αίματος και ο χρόνος θα φέρουν την καλύτερη αντίληψη και αντιμετώπισή τους.
Συμπερασματικά, ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 είναι μια χρόνια κατάσταση κατά την οποία λείπει η ορμόνη ινσουλίνη. Η αναπλήρωσή της μπορεί να γίνει με απλό και πολύπλοκο τρόπο: απλό καθώς οι νέοι τρόποι χορήγησης (στυλό, αντλίες) απλουστεύουν τα πράγματα και πολύπλοκο καθώς πρέπει να ληφθούν υπόψη καταστάσεις που δεν είναι χειροπιαστές – διατροφή, ασθένειες, άγχος, παιχνίδι. Οι μικροί μας φίλοι με διαβήτη τα καταφέρνουν με θαυμαστό τρόπο.