Δρ Ελίνα Γκίκα
Κλινική Ψυχολόγος/Ψυχοθεραπεύτρια
Εκπαιδεύτρια Διαβήτη
Η ιδέα της δημιουργίας του συγκεκριμένου μέσου ενημέρωσης για εκπαιδευτικούς και μαθητές, αναδύθηκε ως αναγκαιότητα στήριξης του παιδιού με διαβήτη στο σχολικό του πλαίσιο. Από μαρτυρίες γονέων και παιδιών με διαβήτη έχει διαπιστωθεί ότι υπάρχει σε μεγάλο βαθμό άγνοια του σχολικού περιβάλλοντος στα θέματα του διαβήτη. Η ανάγκη ευαισθητοποίησης του σχολικού περιβάλλοντος ήταν και παραμένει άμεση. Με την εξέλιξη της τεχνολογίας, με απλά λόγια και εικόνες, μας δίνεται η δυνατότητα να παρουσιάσουμε το σύγχρονο πρόσωπο του διαβήτη και να εξηγήσουμε την αισιόδοξη καθημερινή αντιμετώπισή του.
Πιο απλά, ή ίσως πιο «παιδικά», ο διαβήτης χρειαζόταν - και το απέκτησε - ένα μέσο για να περιγράψει τη «χώρα» του. Μια χώρα με ανοιχτά σύνορα, προσιτή, πολύχρωμη και ζωηρή όπως ο κόσμος των παιδιών.
Το άγνωστο του διαβήτη, έχει να αντιμετωπίζει πριν από οποιονδήποτε άλλο, το ίδιο το παιδί που ασθενεί. Δεκαπέντε περίπου χρόνια πριν βρισκόμουν στο Παρίσι ως συνεργάτης του Διαβητολογικού κέντρου του Hospital Necker, όπου μου δόθηκε η ευκαιρία να συμμετάσχω σε έρευνα του Υπουργείου Υγείας σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο της Σορβόννης που αφορούσε στον έφηβο με διαβήτη. Το κύριο συμπέρασμα της έρευνας αυτής ήταν, ότι η δυσκολία της συνειδητοποίησης της ασθένειας από το παιδί έγκειται στο γεγονός, ότι ο διαβήτης είναι και παραμένει μία αόρατη οργανική ανεπάρκεια. Το αόρατο για το παιδί είναι άγνωστο, άρα πηγή φόβου και άγχους. Δηλαδή, το παιδί έχει να αντιμετωπίσει τις ψυχικές επιβαρύνσεις που ανακύπτουν καθημερινά, αφ ενός από τις συστηματικές και υποχρεωτικές ιατρικές διαδικασίες, αφ έτερου από την άγνοια και ελλιπή ενημέρωση του περιβάλλοντός του.
Αν και η εξέλιξη της ιατρικής και της τεχνολογίας καθιστά όλο και πιο εύκολη την θεραπεία του διαβήτη, η ψυχολογική αντιμετώπιση χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή.
Παρατηρείται στα σχολεία της χώρας μας κάποια δυσκολία ως προς τον κατάλληλο χειρισμό των μαθητών με διαβήτη. Η άγνοια, ο φόβος, η αβεβαιότητα, το άγνωστο πρόσωπο του διαβήτη, ανάμεσα στους μαθητές αλλά και στο διδακτικό προσωπικό είναι δυνατόν να δημιουργήσουν θέματα που θίγουν τα δικαιώματα αυτών των παιδιών, δικαιώματα που προστατεύονται σε διεθνές επίπεδο και επισήμως και από τη χώρα μας.
Η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση τόσο των εκπαιδευτικών, όσο και των συμμαθητών των παιδιών που ασθενούν από διαβήτη, μειώνει τους κινδύνους που ελλοχεύουν στη λάθος αντιμετώπιση ενός «διαβητικού επεισοδίου». Συμβάλει επίσης στην δημιουργία ισχυρών αισθημάτων κατανόησης, αποδοχής, αλληλεγγύης, σεβασμού, συναισθήματα εξαγνισμού του φόβου και του άγχους, αναγκαία συναισθήματα, ως πρότυπες κοινωνικές συνθήκες προηγμένων ανθρωπίνων κοινωνιών.
Το «Γνωρίστε τον νεανικό διαβήτη» περιλαμβάνει ξεχωριστές ενότητες που απευθύνονται, από τη μία στους μαθητές και από την άλλη στο διδακτικό προσωπικό των νηπιαγωγείων, δημοτικών, γυμνασίων/ λυκείων αντίστοιχα. Το υλικό του DVD περιλαμβάνει τις απαραίτητες πληροφορίες για τον καθένα από τις παραπάνω ομάδες, προκειμένου να κατορθώσει να σχηματίσει μια σφαιρική, αλλά εμπεριστατωμένη άποψη για το διαβήτη, με έναν πολύ απλό, άμεσο και εύκολο στην κατανόηση τρόπο.
Ο στόχος της παρουσίασης είναι η ενημέρωση και η εξοικείωση με την πάθηση του διαβήτη. Στα πλαίσια της ενημέρωσης δίδεται έμφαση ότι η πάθηση αυτή δεν είναι μεταδοτική προκειμένου να αρθούν κοινωνικές προκαταλήψεις οι οποίες δυστυχώς υπάρχουν και αποτελούν συχνό φαινόμενο στα ελληνικά σχολεία.
Ο σκοπός της παρουσίασης είναι να αμβλύνει φόβους και διακρίσεις. Χρησιμοποιούνται «ζωντανές εικόνες» από την καθημερινότητα των παιδιών με σκοπό να δείξουν την πραγματική εικόνα του παιδιού με διαβήτη τόσο προς ενημέρωση και εξοικείωση συμμαθητών και εκπαιδευτικών.
Δεδομένου ότι δεν υπάρχουν στην χώρα μας επίσημες θεσμοθετημένες οδηγίες και ότι στα δημόσια νοσοκομεία δίδονται οι παγκόσμιες οδηγίες αντιμετώπισης και φροντίδας ασθενών με διαβήτη, χρησιμοποιήθηκαν στην συγκεκριμένη παρουσίαση οι οδηγίες από την Αμερικάνικη Διαβητολογική Εταιρεία που ακολουθούνται παγκοσμίως σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Βάσει των ευρωπαϊκών και διεθνών κανόνων και την επιτυχημένη πρακτική τους, κρίθηκε σκόπιμο να χρησιμοποιηθούν.
Η προβολή των καθημερινών διαδικασιών φροντίδας του διαβήτη, καθώς και οι συμβουλές φροντίδας έχουν ως σκοπό να καθησυχάσουν και να αποτρέψουν φαινόμενα πανικού καθώς και να καλύψουν πιθανόν άγνοια πάνω στο συγκεκριμένο θέμα.
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι η ενεργός παρέμβαση στον διαβήτη δεν μπορεί ποτέ να είναι επικίνδυνη, αντιθέτως μπορεί να σώσει μια ζωή. Η μη παρέμβαση σε μια υπογλυκαιμία που είναι τόσο απλή διότι αφορά λήψη γρήγορου υδατάνθρακα (χυμός, ζάχαρη, μέλι, καραμέλα) όμως μπορεί να οδηγήσει σε υπογλυκαιμικό κώμα και σε ακραία περίπτωση θάνατο. Το 2014 σε μια ευρωπαϊκή χώρα όπως είναι η Ελλάδα, θα ήταν όνειδος. !!!
Στο σημείο αυτό νιώθω την ανάγκη να αναφερθώ στους ανθρώπους που συνέβαλλαν στην δημιουργία αυτού του έργου. Πρόκειται για συλλογική εργασία, μια υπέροχη προσπάθεια συνένωσης ιδεών και δυνάμεων αρκετών ανθρώπων.
Ένα μεγάλο ευχαριστώ οφείλουμε: τα παιδιά με διαβήτη, οι γονείς τους και όλοι οι επιστήμονες που ασχολούνται με το διαβήτη στον Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων κ. Κωνσταντίνο Αρβανιτόπουλο για την ευαισθησία με την οποία προσέγγισε άμεσα την πρωτοβουλία αυτή και την αμέριστη βοήθεια που παρείχε για την υλοποίηση και τη διανομή του DVD στα σχολεία της χώρας μας.
Χάρις στο δρόμο που μας άνοιξε προς τη πραγματοποίηση του εν λόγω έργου, η χώρα του νεανικού διαβήτη μπορεί πλέον να είναι μια εξερευνήσιμη και προσιτή χώρα για την ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα.
Ευχαριστώ τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Πειραιώς και Φαλήρου Σεραφείμ για τη συμβολική αγκαλιά την οποία ανοίγει στο έργο αυτό. Η πράξη αυτή δεν αποτελεί απλώς τιμή για τους συνεργάτες μου και εμένα, είναι πρώτιστα ηθική και ψυχικά ανακουφιστική πράξη αγκαλιάσματος της ορθόδοξης Εκκλησίας προς τα παιδιά της, θεράποντες και θεραπευόμενους.
Ευχαριστώ από καρδιάς τον καθηγητή Παιδιατρικής κ. Χρήστο Σπ. Μπαρτσόκα, τον «πνευματικό μου πατέρα και δάσκαλο», που με το ακούραστο επιστημονικό του πνεύμα, με δίδαξε να αγαπώ τον διαβήτη και να τον προσεγγίζω χωρίς φόβο, ενώ δεν σταματά ποτέ να μοιράζεται μαζί μου απλόχερα τις επιστημονικές του γνώσεις και εμπειρίες.
Ευχαριστούμε τις φαρμακευτικές εταιρείες BAYER, Novo Nordisk, Lilly και Medtronic, οι οποίες επί πολλά έτη συμβάλλουν με σοβαρότητα κα ευαισθησία στην αντιμετώπιση του διαβήτη με τα αξιόπιστα προϊόντα τους, καθώς και για την ευγενική χορηγία τους στη δημιουργία του συγκεκριμένου έργου.
Τέλος, αλλά μετρήστε το ως Αρχή, ευχαριστώ από τα βάθη της ψυχής μου όλα τα «γλυκά» παιδιά που με εισήγαγαν στη μαγική τους χώρα για να τα γνωρίσω. Το γέλιο τους, το δάκρυ τους, ο θυμός τους, η ελπίδα και η απελπισία τους, οι γκριμάτσες και τα τραγούδια τους, με έμαθαν περισσότερο από οτιδήποτε άλλο να ανιχνεύω βαθιά μέσα μου αιτίες και λύσεις ανθρώπινου πόνου και ευτυχίας. Να εμπνέομαι και να δημιουργώ για αυτά, ό,τι είναι δυνατό να καθιστά μια ανεπάρκεια, απλώς αφορμή για δημιουργία, δυνατών δεσμών μεταξύ συνοδοιπόρων, στα ανεξερεύνητα υπέροχα ταξίδια της ανθρώπινης ψυχής.